1. Лагапедыя - гэта навука пра парушэнні мовы і, іх карэкцыі пасродкам спецыяльнага навучання і выхавання.
Тэрмін "лагапедыя" утвораны ад грэчаскіх слоў "логас" (мовы, слова), "пейдео" (выхоўваю, навучаю). Што ў перакладзе азначае "выхаванне мовы". Адпаведна, спецыяліст, які займаецца карэкцыяй мовы (ці "выхаваннем мовы"), завецца лагапедам.
2. Чым жа праца педагогаў лагапедычных груп адрозніваецца ад працы ў масавых групах дзіцячага саду?
У лагапедычных групах праводзіцца спецыялізаваная праца з дзецьмі па наступных напрамках:
- фармаванне правільнага гукавымаўлення;
- развіццё артыкуляцыйных рухаў, рухаў органаў мовы (вуснаў, шчок, мовы);
- удасканальванне фанематычных працэсаў, г.зн. уменне адрозніваць на слых гукі мовы, склады, словы ў мове, падобныя па гучанню, артыкуляцыі;
- удасканальванне граматычнага ладу мовы;
- узбагачэнне, актывізацыя слоўнікавага запасу мовы;
- развіццё дробнай моторыкі рук, г.зн. рухаў пальчыкаў (навукоўцамі даказана, што развіццё дробных рухаў пальчыкаў узаемазлучана з развіццём маўленчых зон галаўнога мозгу); падрыхтоўка рукі да ліста;
- развіццё складнай мовы, пры якім разумеца ўменне складаць апавяданні, пераказваць тэксты, распавядаць вершы, загадкі, прыказкі;
- удасканальванне паосадычнага боку мовыі, што ўключае выпрацоўку дыкцыі, выразнасці мовы, правільнага дыхання, працу над правільным націскам, тэмпам мовы.
Уся пералічаная праца праводзіцца ў лагапедычных групах у форме заняткаў з усімі дзецьмі, на групавых занятках, у індывідуальнай працы. Акрамя таго, выхавальнікі працуюць над развіццём мовы штодня, выкарыстоўваючы рэжымныя моманты, шпацыры, вольную дзейнасць дзяцей і паўсядзённыя зносіны з імі.
3. Праца ў лагапедычных групах падзяляецца на 3 перыяды ў залежнасці ад часу і карэкцыйных задач. На дадзены момант часу працягваецца I перыяд навучання. Адна з галоўных задач гэтага перыяду - абследаванне мовыі дзяцей, якое праводзіцца ў верасні. Абследаванне мовы праводзілася з кожным дзіцем асобна, вынікі абследавання і анкетаванні бацькоў занесены ў маўленчыя карты дзяцей. Азнаёміцца з маўленчымі картамі можна ў індывідуальным парадку. Што ж выявіла абследаванне гаворкі?
Вядома, парушэнні гукавымаўлення (свісцячых, шыпячых гукаў, гукаў Л і Р). Але, акрамя таго, агульным для ўсіх дзяцей групы з'яўляецца парушэнне, якое завецца Агульнае Недаразвіццё Мовы III узроўня. Для дадзенага парушэння характэрны такія асаблівасці, як несфарміраванаць граматычнага ладу гаворкі, бедны слоўнікавы запас, няўменне складаць поўнае апавяданне з разгорнутымі сказамі, недасканаласць граматычных працэсаў. Вядома, у рамках дадзенага парушэння ўзровень маўленчага развіцця ўсіх дзяцей розны. Падрабязней пазнаць пра вынікі абследавання можна ў індывідуальным парадку пасля збору.
4. Якая ж роля сям'і, бацькоў у пераадоленні маўленчых парушэнняў у дзяцей?
Не трэба думаць, што маўленчыя дэфекты знікнуць з часам. Для іх пераадолення неабходна сістэматычная, працяглая карэкцыйная праца, у якой бацькам адводзіцца значная роля, паколькі большы час дзіця праводзіць дома з блізкімі яму людзьмі. Бацькі павінны фарміраваць правільнае стаўленне да маўленчага парушэння ў дзіцяці:
- не лаяць дзіця за няправільную гаворку;
- ненадакучліва выпраўляць няправільнае вымаўленне;
- не завастраць увагу на запінках і паўторах складоў і слоў;
- ажыццяўляць пазітыўны настрой дзіцяці на заняткі з педагогамі.
Акрамя таго, бацькі самі павінны навучыцца выконваць і паказваць дзіцяці простыя артыкуляцыйныя практыкаванні для падрыхтоўкі маўленчага апарата да правільнага гукавымаўлення. Пэўную ўвагу бацькі павінны надаваць выкананню хатніх заданняў. Парады, заўвагі і рэкамендацыі лагапед запісвае ў індывідуальным парадку.
Існуюць вызначаныя правілы працы ў хатніх сшытках:
- сшыткі забіраюцца на выходныя, вяртаюцца ў панядзелак;
- заданні на развіццё дробнай маторыкі рук (маляванне, штрыхоўка і інш.) выконваюцца алоўкамі;
- увесь маўленчы матэрыял павінен быць адпрацаваны, г.зн. бацькі павінны дамагацца правільнага і выразнага выканання дзіцем задання, нават шляхам завучвання;
- заданні павінны быць прачытаны дзіцяці;
- усе заданні выконваюцца даканца.
Неабходна ўлічваць важнасць маўленчага асяроддзя дзіцяці. Бацькі павінны сачыць за правільнасцю ўласнай гаворкі.Мова павінна быць яснай, граматнай, выразнай. Дома часцей чытайце вершы, казкі, загадкі, спявайце песенкі. На вуліцы назірайце за птушкамі, дрэвамі, людзьмі, з'явамі прыроды, абмяркоўвайце з дзецьмі ўбачанае. Пазбягайце частага прагляду тэлепраграм, асабліва дарослага зместу. Гуляйце разам з дзіцем, наладжвайце маўленчы, эмацыйны кантакт.
"Артыкуляцыйная гімнастыка".
Артыкуляцыйная гімнастыка праводзіцца з дзіцем перад люстэркам. Дзіця паўтарае за дарослым артыкуляцыйныя практыкаванні, люстэрка служыць сродкам кантролю над уласнай артыкуляцыяй.
артыкуляцыйныя практыкаванні, якія падрыхтоўваюць маўленчы апарат дзіцяці да пастаноўкі парушаных гукаў і развіваючыя яго рухомасць.
5. Якія ж плюсы ў тым, што Ваша дзіця наведвае лагапедычную групу? Гэта:
- карэкцыя гукавымаўлення;
- фарміраванне пісьмовай, выразнай мовы;
- навучанне чытанню (з III перыяду старэйшай групы) і пісьму ў падрыхтоўчай групе;
- развіццё дробнай моторыкі рук, падрыхтоўка рукі да пісьма ў школе;
- узмоцненая падрыхтоўка да школы за кошт дадатковых заняткаў па развіцці мовы, чытанню і пісьму, графіцы;
- індывідуальны падыход да дзіцяці;
- удасканаленне псіхічных працэсаў успрымання, увагі, памяці, уяўлення і мыслення.
Хочацца адзначыць, што толькі ў цесным супрацоўніцтве сям'і і педагогаў, можна дасягнуць добрага, якаснага і адносна хуткага выніку ў выпраўленні і развіцці мовы дзіцяці. Пераемнасць у працы сям'і і дзіцячага саду ажыццяўляецца праз індывідуальныя кансультацыі, наглядную інфармацыю для бацькоў і на занятках, якія бацькі могуць наведваць па дамоўленасці з педагогамі.